Peter van Zundert is vanuit het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de Nederlandse secretaris van de VNSC. De Vlaamse en Nederlandse secretaris coördineren samen het werkprogramma van de VNSC en zijn het eerste aanspreekpunt voor de Schelderaad. Ook is hij lid van het Beleidsteam Zuidwestelijke Delta en daarmee de verbindende schakel tussen het ministerie en het Gebiedsoverleg Zuidwestelijke Delta. Vanuit deze tweeledige rol draagt hij zorg voor de verbinding tussen de VNSC en de Zuidwestelijke Delta.
Toegankelijkheid, veiligheid en natuurlijkheid
Het Schelde-estuarium bestaat uit de Vlaamse Zeeschelde en de Nederlandse Westerschelde. Peter: ‘Het Verdrag Beleid en Beheer van het Schelde-estuarium vormt de basis voor de samenwerking binnen de VNSC en met Schelderaad. Oorspronkelijk lag de focus op de toegankelijkheid van het Scheldegebied en met name de bereikbaarheid van de haven van Antwerpen. Maar met de totstandkoming van de Langetermijnvisie Schelde-estuarium 2030 is dit verbreed naar het in duurzame balans werken aan zowel een toegankelijk, als een veilig en natuurlijk estuarium. Een mooi voorbeeld van deze synergie en samenhang zijn de maatregelen uit de Ontwikkelingsschets 2010 Schelde-estuarium.’
Wie doet wat in de Zuidwestelijke Delta
De Zuidwestelijke Delta is het gebied met daarin Zeeland, de Zuid-Hollandse eilanden en het westelijk deel van Noord-Brabant. ‘De focus van de Zuidwestelijke Delta lag oorspronkelijk voornamelijk op de aanpak van de schaduwkanten van de Deltawerken,’ vertelt Peter. ‘De Deltawerken zorgen voor een veilige delta, maar door de dammen en keringen werden de zeearmen van elkaar en van de zee gescheiden. De estuariene dynamiek verdween grotendeels waardoor waterkwaliteit en natuur verslechterden. Omdat de Westerschelde als estuarium behouden bleef, werd er vooral ingezet op het verbeteren van de water- en natuurkwaliteit in de andere wateren binnen de Zuidwestelijke Delta. Zo werd gestart met de voorbereiding van projecten voor de aanpak van de zandhonger in de Oosterschelde, een ander beheer van de Haringvlietsluizen en het terugbrengen van getij op Grevelingen. Bij deze focus speelde ook een rol dat er voor de Westerschelde als onderdeel van het Schelde-estuarium al grensoverschrijdend werd samengewerkt met Vlaanderen.’
‘Het werkgebied van de VNSC betreft dus alleen het Schelde-estuarium, bestaande uit de Vlaamse Zeeschelde en de Nederlandse Westerschelde. Daar werken Vlaanderen en Nederland aan gezamenlijk beleid en beheer van het estuarium. Deze samenwerking voorkomt dat het beleid en beheer versnipperd raakt door het enkele feit dat er een landsgrens doorheen loopt. De waterkwaliteit en natuur van het Schelde-estuarium staan onder druk door bedijking, inpoldering, zandwinning, vaargeulverruiming en afvalwaterlozing.’
De VNSC en Zuidwestelijke Delta ontmoeten elkaar in het samen ontwikkelen van een langetermijnvisie voor de Westerschelde, als organisch onderdeel van de Zuidwestelijke Delta als geheel.
Samenwerking
‘De laatste jaren groeit de behoefte tot versterking van de samenwerking tussen de Zuidwestelijke Delta en de VNSC,’ vervolgt Peter. ‘Concrete aanleiding daarvoor is het verder uitwerken van de handelingsperspectieven van de Gebiedsagenda Zuidwestelijke Delta 2050 en de visievorming die daarvoor nodig is voor de Westerschelde. Op dit moment werkt de Zuidwestelijke Delta ook toe naar een nieuwe Voorkeursstrategie Zuidwestelijke Delta. En start de VNSC met de herijking van de Langetermijnvisie 2030 Schelde-estuarium. De VNSC en Zuidwestelijke Delta ontmoeten elkaar dus in het samen ontwikkelen van een langetermijnvisie voor de Westerschelde, als organisch onderdeel van de Zuidwestelijke Delta als geheel. En dat zouden we nog verder kunnen versterken door met de andere gebiedsprogramma’s van het Deltaprogramma de herijking van de Deltabeslissing Rijn-Maasmonding te benutten, om zo te komen tot een Deltabeslissing die de gehele Rijn-Maas-Scheldemonding omvat.’
We hebben elkaar nodig bij het waarmaken van de ambitie om als Zuidwestelijke Delta de eerste delta ter wereld te zijn die is voorbereid op de gevolgen van klimaatverandering.
Korte lijntjes
Aan de Nederlandse kant zijn grotendeels dezelfde partijen betrokken bij de VNSC en de Schelderaad als bij de Zuidwestelijke Delta. Peter: ‘Dat is een voordeel bij de versterking van de samenwerking tussen de VNSC en Zuidwestelijke Delta. De lijntjes zijn kort. En we hebben elkaar nodig bij het waarmaken van de ambitie om als Zuidwestelijke Delta de eerste delta ter wereld te zijn die is voorbereid op de gevolgen van klimaatverandering.’
Belangrijke ontwikkelingen
Peter: ‘De uitvoering van het Natuurpakket Westerschelde is met de realisatie van nieuwe estuariene natuur in de Prosper-Hedwigepolder bijna afgerond. Andere mijlpalen voor de VNSC zijn de aanbieding van de derde evaluatie van de Vlaams-Nederlandse samenwerking op basis van het Verdrag Beleid en Beheer Schelde-estuarium aan het Vlaamse en Nederlands parlement in het tweede kwartaal van dit jaar. Daarnaast ook de afronding van het werkplan Onderzoek en monitoring over de periode 2019-2023 van de Agenda voor de Toekomst en de oplevering van de T2021-rapportage van de toestand van het Schelde-estuarium.’ De resultaten van het werkplan en de T2021-rapportage vormen samen de inhoudelijke bouwstenen van de evaluatie. Peter: ‘Dit jaar wordt ook de bouw van de Nieuwe Sluis Gent-Terneuzen afgerond. De opening staat gepland voor dit najaar. Een erg mooie mijlpaal voor de VNSC!’
Water laat zich niet beperken door grenzen. Grensoverschrijdend samenwerken is daarom essentieel.
Grensoverschrijdend samenwerken aan kustbeschermingsprogramma’s
In Nederland en Vlaanderen dragen verschillende programma’s bij aan kustbescherming, zowel op de korte als de lange termijn. Peter: ‘Water laat zich niet beperken door grenzen. Grensoverschrijdend samenwerken is daarom essentieel. Hierbij speelt de VNSC een steeds prominentere rol.’ Korte termijn kustbeschermingsprogramma’s (tot 2050) in Vlaanderen zijn het Sigmaplan (bescherming Schelde-estuarium) en het Masterplan Kustveiligheid (bescherming Belgische kust). Het Nationaal Deltaprogramma beschermt Nederland tegen overstromingen. De uitvoering daarvan gebeurt via Hoogwaterbeschermingsprogramma. Het Nederlandse Kennisprogramma Zeespiegelstijging en de Vlaamse Kustvisie denken na over scenario’s na 2050. Peter: ‘Kennisopbouw gebeurt binnen beide programma’s op een vergelijkbare manier. Het is van groot belang om op dit onderwerp slim samen te werken en ontwikkelingen op elkaar af te stemmen.’
Wil je meer weten over de VNSC? Bekijk dan de website.
