De ambitie is om met concrete projecten het gebied toekomstbestendig in te richten, met een duurzame landbouw die in balans is met de natuurlijke kwaliteiten van het gebied en beleefbaar voor inwoners en recreanten. Via een samenwerkingsovereenkomst leggen bestuurders van de drie provincies, waterschap Scheldestromen en gemeente Schouwen-Duiveland de samenwerking vast en werken ook met de andere waterschappen, gemeenten en het Rijk samen aan concrete projecten.
Werken als één overheid
Nelie Houtekamer, programmamanager namens de gezamenlijke overheden, vertelt: ‘Ons doel is om als één overheid te werken, waarbij we weten dat dat een leerproces met vallen en opstaan is. Het programma eindigt in 2024, maar de transitie naar een toekomstbestendige Zuidwestelijke Delta gaat ook daarna door. De doorvertaling van pilots en projecten naar aanbevelingen voor landelijk en regionaal beleid en de uitvoering daarvan is dan ook een belangrijk thema. We kijken expliciet hoe we de resultaten kunnen borgen. Bijvoorbeeld door het starten van een governance coalitie, die zich met dit soort vraagstukken bezighoudt. Ook besteden we aandacht aan kennisontwikkeling en borging. Dat doen we via samenwerking met verschillende partijen, zoals WUR, HZ University of Applied Sciences en AIKC Rusthoeve.’
Broedplaats Volhoudbare Landbouw
‘Met de broedplaats Volhoudbare Landbouw willen we richting geven en de collectieve zoektocht starten hoe we van de Zuidwestelijke Delta een nationaal en internationaal toonbeeld kunnen maken,’ vertelt Feiko van Dok van Provincie Zuid-Holland en trekker van deze broedplaats. ‘Een toonbeeld van een volhoudbare, hoog-innovatieve en circulaire agrarische sector én voedselketen. Om dit voor elkaar te krijgen, moeten we de krachten bundelen. We werken dan ook samen met overheden, boeren, voedselketenspelers, kennis en onderwijs. Hierdoor zetten we al grote stappen.’
‘Zo presenteerden vijf grote akkerbouwers begin juli hun perspectief op een volhoudbare landbouw in de Zuidwestelijke Delta in 2040,’ vervolgt Feiko. ‘Dit is een eerste stap naar een routekaart en samenwerking met diverse partijen uit de voedselketen. Of denk aan de ontwikkeling van nieuwe verdienmodellen, die we willen gaan koppelen aan een monitoringsysteem om duurzame prestaties te meten in de akkerbouw. Op dit moment toetsen we de biodiversiteitsmonitor met zo’n 30 akkerbouwers in de regio. Ook zijn we een klankbord gestart met partijen uit de hele voedselketen om deze aanpak verder te ontwikkelen.’
‘Verder zijn de eerste innovatiegroepen begonnen met boeren die experimenteren met strokenteelt. Samen met boeren, ketenspelers en kennis werken we aan een versnellingsaanpak. En zijn we van start gegaan met drie pilots in het Zuid-Hollandse, Zeeuwse en Brabantse deel van de Zuidwestelijke Delta. Hierin werken boeren samen met openbaar grondbezitters aan een agrarisch biodivers landschap.’
Broedplaats Zoetwater
Het doel van de broedplaats Zoetwater is om toe te werken naar een klimaatbestendige zoetwatervoorziening voor verschillende functies. De broedplaats Zoet Water Schouwen-Duiveland is al volop met concrete projecten aan de slag. Een van die projecten is “Samenwerken voor zoet water – van pilots naar grootschalige toepassing”. Dit project richt zich op opslag van zoet water in de ondergrond. Samen met experts van Deltares, Acacia Water en KWR werken de projectpartners aan vijf haalbaarheidsstudies, vier voor de poelgronden en één voor een cluster van agrariërs op de kreekrug.
Projectleider Peter van Veelen, licht toe: ‘Met de haalbaarheidsstudies zorgen we voor een lokale uitwerking van een techniek zoals dubbele drainage of een kreekrug-infiltratiesysteem tot een investeringsplan. Met dit plan kan de ondernemer zelf besluiten om verder te gaan. Momenteel zijn we op de kreekrug bij Noordgouwe bezig met sonderingen. Dat zijn metingen waarmee we de diepe bodemopbouw preciezer in beeld brengen. Hiervoor gebruiken we een nieuwe techniek. We krijgen inzicht of er eventueel storende lagen zijn en wat de doorlatendheid is van de bodem. Deze metingen helpen bij het bepalen van de beste manier en locatie om zoet water in de bodem in te brengen om zo de zoetwaterbel aan te laten groeien. Voor de poelgronden werkt de hydroloog verschillende drainagetechnieken uit samen met een draineur. De resultaten bespreken zij voor de zomer met de ondernemers.’
‘Bij deze studies en metingen komen we allerlei vragen tegen, zoals: wat is het rendement van de investering? Mag je net zoveel water uit de ondergrond halen als je er zelf inbrengt? Van wie is het water? En: hoe regel je de verdeling en het gebruikmaken ervan?,’ aldus Peter. Hiernaast is er vernieuwing nodig van beleid en regels, ook binnen de organisaties zelf. Die vragen passen perfect binnen het doel van het Interbestuurlijk Programma om samen met de verschillende partners antwoorden te vinden. ‘Andere vragen waaraan we werken gaan bijvoorbeeld over het infiltreren en onttrekken van zoet water en het duurzaam beheren van een zoetwaterbel,’ voegt Marjan Peeters-Sommeijer van waterschap Scheldestromen toe.
Broedplaats Genieten en beleven in de Delta
Het doel van de broedplaats Genieten en beleven in de Delta is het versterken van de beleefbaarheid in de Delta. Zowel op het gebied van toerisme, recreatie en landschap als op de innovatiekracht en trots van de Zuidwestelijke Delta. Deze broedplaats bestaat uit een samenwerking tussen Geopark Schelde Delta, het themajaar 600 jaar Elisabethsvloed, de Delta Innovation Days en NLDelta.
Het Geopark Schelde Delta start nu met een intensieve aanvraagprocedure om een UNESCO Global Geopark te worden. Hierdoor is de komende maanden minder tijd voor de realisatie van beleefconcepten. De Delta Innovation Days gaan in 2021 door Corona niet door. Dit geeft de organisatie de gelegenheid om de samenwerking en aanpak opnieuw in te richten. Hierbij maken zij ook de verbinding met actuele netwerken en thema’s in Vitaal Platteland.
Het themajaar 600 jaar Elisabethsvloed is door de coronamaatregelen later gestart (zomer 2021) en gaat langer door (tot september 2022). Dit jaar is het 600 jaar geleden dat het hele deltagebied tot in Noord-Brabant getroffen werd door de Elisabethsvloed. Een ramp van 600 jaar geleden, maar actueler dan ooit. Ruim 70 partners werken aan een jaar met meer dan 100 aantrekkelijke evenementen en activiteiten waarmee het ontstaan van de Biesbosch en de invloed op de Nederlandse delta van de Elisabethsvloed wordt gevierd. Denk hierbij aan concerten, tentoonstellingen, congressenwandel- en fietstochten en educatieprogramma’s.
Meer weten? Lees dan het uitgebreide artikel op deze website over 600 jaar Elisabethsvloed of neem een kijkje op www.600jaarelisabethsvloed.nl.
Nationaal Park NLDelta i.o. stond de afgelopen periode in diverse (bestuurlijke) overleggen als onderwerp op de agenda. Het draagvlak voor de ontwikkeling is nog onvoldoende en ook de landbouwsector trok aan de bel. Daarom heeft NLDelta het indienen van de Aanvraag Status Nationaal Park NLDelta uitgesteld. NLDelta wil op een zorgvuldige manier de betrokkenheid vergroten en werken aan draagvlak voor de ontwikkeling van een nationaal park. Daarbij horen een heroriëntatie op de huidige situatie en gesprekken met de stakeholders. Ondertussen werkt NLDelta wel samen aan projecten zoals een landschapsstrategie, bezoekersmanagement en educatie. Om in de toekomst nog meer te kunnen genieten en te beleven in de Delta.
Wil je meer lezen over het landelijke programma Vitaal Platteland en de andere gebieden? Kijk dan op www.werkplaatsvitaalplatteland.nl.
