Deltaprogramma 2024: Nu voor later

Deltacommissaris Peter Glas roept vandaag in zijn advies bij het Deltaprogramma 2024 op om tempo te blijven maken en ook op termijn voldoende geld te reserveren voor het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering. ‘Nederland is één groot mensgemaakt water- en bodemsysteem. Dit op orde krijgen en in balans houden verdraagt geen uitstel. Dat betekent dus vaart maken en grenzen stellen aan het ruimtegebruik en watergebruik. Dat betekent ook scherpere keuzes maken over waar we wel en niet bouwen, waar we ruimte creëren om water op te slaan voor droge perioden en waar we ruimte reserveren voor toekomstige dijkversterkingen. Goed waterbeheer stelt eisen maar biedt ook prachtige kansen. Als we het goed doen wordt ons land er veiliger, duurzamer en ook echt mooier van.’

Volgens Glas hebben de overstromingen in Limburg en de droge jaren laten zien dat ook ons land vaker te maken krijgt met weersextremen. ‘Werken aan waterveiligheid zit in het Nederlandse DNA. Maar de opgave waar we nu voor staan, is wellicht de grootste uit de lange geschiedenis van ons mooie land. We moeten ons meer en meer voorbereiden op het onverwachte. We kunnen ons land niet meer ontwerpen op het gemiddelde klimaat. Daarvoor verandert het klimaat te snel en is de grilligheid te groot. We moeten ons écht realiseren dat toekomstscenario’s extremer kunnen zijn dan de statistieken ons nu vertellen.’

In het Deltaprogramma 2024, getiteld “Nu voor later” wordt gesignaleerd dat de kosten voor de maatregelen om ons land aan te passen aan klimaatverandering toenemen, onder meer vanwege de krapte op de markt en de beschikbaarheid van grondstoffen. De deltacommissaris maakt zich zorgen of er tot 2050 voldoende geld is gereserveerd. Het tekort voor het Deltaprogramma wordt voor die periode nu becijferd op 3,4 miljard euro. Hierbij is de lopende herbeoordeling van de dijkversterkingsopgave nog niet betrokken. Als het tekort toeneemt komt op termijn de uitvoering van de maatregelen uit het nationaal Deltaprogramma in de knel.

De deltacommissaris signaleert dat de wil om tot actie te komen snel groeit bij de politiek, bestuurders, bedrijven en mensen in het land. Hij roept op burgers en met name ook jongeren beter te betrekken bij de maatregelen. Ook maakt hij zich hard voor meer samenwerking tussen de overheid en de financiële sector op het gebied van klimaatadaptatie. ‘Nederland staat wereldwijd bekend als de best beschermde delta. De manier waarop we omgaan met het water en ons land klimaatadaptief hebben ontwikkeld is cruciaal geweest voor de ontwikkeling naar een welvarend land met de hoogste kredietwaardigheid. Willen we Nederland AAA-klimaatbestendig houden dan is een nauwere samenwerking met de private sector nodig.’

In zijn advies vraagt de deltacommissaris daarnaast aandacht voor maatregelen voor voldoende grondwater, nodig voor ons drinkwater, de landbouw en de natuur. ‘Niet alles is technisch meer op te lossen, we zullen moeten kijken naar maatregelen om de watervraag te verminderen en landgebruik aan te passen.’

Ook de bodemerosie van de rivieren en de wisselingen in de waterstanden van de Rijn en Maas hebben aandacht nodig, aldus Glas. Volgens hem is er een grote behoefte aan meer internationale kennisuitwisseling om het gedrag van de rivieren te voorspellen, van bron tot monding. ‘De delta begint niet bij Lobith en Borgharen. We moeten de grensoverschrijdende samenwerking versterken.’