Terugblik: Gebiedssessie Volkerak-Zoommeer

Bijzondere initiatieven stonden centraal en inspireerden via pitches

Op 29 juni organiseerden Waterpoort en Zuidwestelijke Delta de tweede interactieve gebiedssessie over de ontwikkeling van het Volkerak-Zoommeer. Zeven bijzondere ideeën om de delta te versterken kwamen aan bod. Het doel van de gebiedssessie was om overheden, bedrijven en organisaties te inspireren, en om ruimte te geven voor wensen uit de streek.

‘Deze middag is een vervolg op de startbijeenkomst van 22 maart,’ trapte Laurens van Asten de gebiedssessie af. Laurens is beleidsmedewerker Waterpoort en Zuidwestelijke Delta. ‘Toen waren er vier pitches, en die smaakten naar meer! Tijdens deze sessie lichten maar liefst zeven sprekers hun ideeën voor het gebied toe. En ook nu weer dagen we na afloop het publiek uit om de projecten van constructief commentaar te voorzien.’

Meedenken over de toekomst

‘Het is nú het moment om met eigen ideeën te komen om de delta mooier of beter te maken,’ benadrukte Wouter Quist van Rijkswaterstaat. ‘Want vanaf 2024 wordt er een nieuw langetermijnperspectief voor het Volkerak-Zoommeer vastgelegd. Het ministerie besloot dat het meer blijft fungeren als regionale zoetwaterbuffer. De plannen om het Volkerak-Zoommeer weer zout te maken zijn van tafel. Het oude kader is hiermee vervallen. Maar wat betekent dat voor de middellange en lange termijn? Landelijke en Europese ontwikkelingen zijn leidend, maar ook van onderaf kunnen we de bouwstenen aanleveren voor een nieuw kader. Hoe duidelijker de wensen vanuit de streek zijn, hoe meer kans er is dat ze onderdeel worden van het perspectief.’ Wouter gaf ook aan dat er door de ontwikkeling van het gebied mogelijk spanningen ontstaan. Hoe mooier het gebied wordt, hoe meer recreatie er komt. En dat heeft ook weer effect op de natuur. ‘We hadden dit jaar bijvoorbeeld een broedende zeearend, maar het nest werd verstoord door iemand die precies onder die boom ging wildkamperen. De vraag is dus niet alleen wat we kunnen, maar ook wat we willen.’

Vervolg

Het komende jaar organiseren we nog vier bijeenkomsten waarin we de bestaande en nieuwe projecten en ontwikkelingen rondom het Volkerak-Zoommeer volgen. Zet de data voor de volgende gebiedssessies alvast in je agenda!

19 september 2023, online
14 november 2023, live
16 januari 2024, online
19 maart 2024, live

Oproep: Heb jij ook een goed idee voor de gebiedsontwikkeling van het Volkerak-Zoommeer? Laat het ons weten via secretariaat@zwdelta.nl.

Natura 2000, blauwalgen, recreatieve kansen en de viscorridor waren de onderwerpen van de startbijeenkomst op 22 maart 2023.

Zeven pitches

De wensen voor het Volkerak-Zoommeer zijn heel divers en hebben te maken met verschillende belangen. Wouter beet zelf de spits af met een update over de projecten van RWS. Daarna volgden er pitches over vitale landschapsontwikkeling en om ecologische doelstellingen haalbaar te maken. Er werden ook ideeën gelanceerd voor de waterkwaliteit, energieopwekking, en het zoutbeeld in de polders grenzend aan het Volkerak. Bovendien was er aandacht voor toerisme. Elke pitch eindigde met open vragen waar de aanwezigen in groepjes, en vanuit hun eigen achtergrond antwoorden voor zochten. Met deze input worden de projecten verder uitgewerkt.

Pitch 1: Update projecten Rijkswaterstaat

Rijkswaterstaat beheert het Volkerak-Zoommeer in opdracht van het Rijk. De huidige kaders daarvoor zijn het Nationaal Water Programma, de Kaderrichtlijn Water voor de waterkwaliteit, het Peilbesluit voor de zoetwatervoorziening en de scheepvaart en Natura 2000 voor biodiversiteit. Wouter Quist: ‘We werken aan een blauwalgradar, een soort buienradar voor blauwalgen en we treffen maatregelen voor de vis- en vogelstand.’ Zoals bij de renovatie van de Krammersluizen, waarvan de oplevering is voorzien in 2028. Wouter legde uit dat er een nieuwe zoet-zoutscheiding komt en een sneller schutproces. Hierdoor kunnen vissen migreren tussen de Oosterschelde en de rivieren. ‘Deze renovatie biedt ook kansen voor andere projecten, zoals projecten die vandaag gepresenteerd worden, om aan te sluiten.’

Pitch 2: Riviercruises

Er leggen al veel riviercruiseschepen aan in Willemstad. Liggen er ook kansen voor het Volkerak-Zoommeer? Dat was de centrale vraag van de tweede pitch. Kim van de Berg van de gemeente Moerdijk ging hierover in gesprek met de aanwezigen De delta is een mooi recreatiegebied, vooral vanwege de combinatie van water en cultureel erfgoed. Nu komen de riviercruiseschepen nog vooral vanuit Duitsland, maar in de toekomst volgt er misschien ook een route naar het zuiden als de plannen voor een kanaal richting Parijs doorgaan. Wat is er nodig aan infrastructuur? En welke ondernemers zijn geïnteresseerd om de toeristische en economische kant van de regio een boost te geven?

Pitch 3: Blauwalgen

Stijn Boeren van Aveco pitchte zijn technologie om oppervlaktewater te zuiveren van blauwalgen voor de tweede keer. Na de startbijeenkomst in maart is hij in gesprek geraakt met het waterschap Brabantse Delta en onderzoekt hij welke locaties geschikt zijn voor een proefopstelling. Deelnemers aan de tweede sessie suggereerden de Oesterdam, de haven van Tholen of de Binnenschelde.

Pitch 4: Dode-bomen-vissenbos

Anke Dielissen van Stichting Ark wil het Volkerak-Zoommeer natuurlijker maken door dode bomen te laten afzinken. Ze vertelde dat dit idee helpt om ecologische doelstellingen te behalen. De bomen vormen een rustplaats voor vogels en vissen en een aanhechtingsplaats voor planten en dieren. Het neveneffect is dat recreanten met bootjes minder makkelijk kunnen aanmeren zodat ook de natuur op de oevers beschermd wordt. Anke kreeg onder andere de tip om contact te leggen over houtkap met gemeenten en Trees for All.

Pitch 5: Zoutbeeld

‘We weten dat er verzilting plaatsvindt in de drie polders grenzend aan het Volkerak-Zoommeer,’ vertelde Edwin Arens van waterschap Brabantse Delta. ‘Maar we moeten eerst een nulmeting doen om te weten of we maatregelen moeten nemen.’ Hij vraagt zich af of monitoren wel de beste methode is en hoe het waterschap kan zorgen voor brede betrokkenheid van de agrariërs. Een vertegenwoordiger van de provincie Zeeland bood meteen aan om ervaringen te delen.

Pitch 6: Blauwe energie

De zesde pitch werd gedaan door Michael van Oostrom van het Friese bedrijf RED Stack. Hij vertelde over de mogelijkheid om op de grens van zout en zoet water duurzame energie op te wekken met behulp van RED technologie (Reverse Electro Dialysis). Op de Afsluitdijk staat al een installatie. Michael hoopt dat er in de delta ruimte komt voor deze nieuwe vorm van energie opwekken, die een aanvulling is op zonne- en windenergie. De brandstof hiervoor bestaat uit zoet en zout water. ‘Er zijn geen kosten voor opslag en er is geen sprake van horizonvervuiling,’ legde Michael uit. ‘Een installatie om alle huishoudens van Bergen op Zoom van stroom te voorzien, is maar één voetbalveld groot en niet hoger dan deze ruimte van Akkermans in De Heen. Wie durft de uitdaging aan?’

Pitch 7: Randerij

Annemieke Doomen en Patrick ’t Hart van voedselbos Vierhoeven verzorgden de laatste pitch. Zij legden uit dat Randerij een nieuw concept is voor vitale landschapsontwikkeling. Scherpe grenzen tussen water en landbouw of rondom dorpen en steden veranderen in geleidelijke overgangszones waarbij functies niet meer gescheiden zijn, maar gestapeld worden. Er is plaats voor voedselproductie, waterberging, natuurbeleving en eventueel sociale beleving. Annemieke en Patrick willen daarvoor graag met partners om tafel om een plan van aanpak te maken. Deelnemers zagen onder andere mogelijkheden op het nieuwe industriegebied bij Moerdijk en het glastuinbouwgebied Nieuw Prinsenland bij Dinteloord.

Meer informatie

Heb je vragen of opmerkingen over de gebiedssessie Volkerak-Zoommeer? Stuur dan een e-mail naar secretariaat@zwdelta.nl.