Landschapmakerscongres Zuidwestelijke Delta

Landschapmakerscongres Zuidwestelijke Delta op 13 oktober

Op vrijdag 13 oktober 2023 van 9.30 – 16.30 uur vindt het Landschapmakerscongres plaats in het Watersnoodmuseum te Ouwerkerk. Deze bijzondere platformbijeenkomst staat in het teken van de landschapmakers van de Zuidwestelijke Delta en wordt mede georganiseerd door het Watersnoodmuseum en Studio Inscape. In het kader van het herdenkingsjaar van de Watersnoodramp in 1953 kijken we deze dag 70 jaar terug én 70 jaar vooruit. Via een inhoudelijk programma en ruimtelijke interventies nemen wij de landschapmakers en hun vertegenwoordigers een dag lang mee en dagen wij hen uit andere perspectieven te ontmoeten.

Parlement van de Schelde

Het landschap van de Zuidwestelijke Delta is in beweging, maar naar welke toekomst beweegt zij zich? De boeren die het akkerland bewerken, de wormen die de grond beluchten, de waterbouwkundigen die het water wegpompen, de mossel- en oesterbanken die de kust beschermen: zij en heel veel anderen zijn en maken het landschap. Het Landschapmakerscongres brengt jullie samen in een nieuwe politieke setting om na te denken over het landschap van de toekomst. Kom de toekomst verkennen, voorbij de gebaande paden en in gesprek met ongehoorde stemmen! Neem plaats in het Parlement van de Schelde!

In gesprek met de huidige landschapmakers en de landschapmakers van de toekomst denken we na over de gemeenschappelijke transitieopgaven in de Schelderegio in 2030, in 2050 en 2100, via de hink-stap-sprong aanpak van de Zuidwestelijke Delta. We kijken daarnaast naar de lessen uit het verleden, van de Watersnoodramp tot het ooit dynamische landschap dat de rijke geschiedenis van het deltagebied heeft gevormd. Om te onderzoeken hoe het landschap zich ruimtelijk zal ontwikkelen, welke dilemma’s op tafel liggen, en welke stemmen een plek krijgen in het parlement en aan de onderhandelingstafels.

Programma

09.30 – 10:00 uur: Ontvangst bij het Watersnoodmuseum
10.00 – 10.15 uur: Welkom door Siemco Louwerse, directeur van het Watersnoodmuseum en Paul de Beer, manager Programma Zuidwestelijke Delta onder leiding van Maarten Meijer en Charlotte von Meijenfeldt
10.15 – 10.45 uur: Opening Landschapmakerscongres
10.45 – 11.30 uur: Samenkomst Landschapmakers
11.30 – 12.00 uur: Dilemma 2023: Zoet of Zout, ingeleid door Jim van Belzen, NIOZ
12.00 – 13.00 uur: Lunch
13.00 – 13.45 uur: Dilemma 2050: Hoog of Breed, ingeleid door Leo Adriaanse
13.45 – 15.30 uur: Werksessies
- Tour – door Randi de Vries, Studio TIJ
- Tour – door Walter Jonkers, Geopark Schelde Delta
- Tour – door René de Landmeter, Watersnoodmuseum
- Workshop – door Tjesse Riemersma
- Workshop – door Wouter Engelbart, Platform DIS
- Spelsessie – door Matteo D’Agostino, Technische Universiteit Delft
- Tafelgesprek – door Philip Drontmann, Kennis Community Oosterschelde
- Tafelgesprek – door Bas Roels, Wereldnatuurfonds
- Tafelgesprek – door Martine Verweij, Gebiedsverkenning Schouwen-Duiveland
15.30 – 16.00 uur: Dilemma 2100: Zee of Land, ingeleid door door Isabel Gerritsma, Deltares
16.00 – 16.30 uur: Reflectie door Jannemarie de Jonge, Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving en afsluiting Landschapmakerscongres
16.30 – 17.30 uur: Borrel

We benaderen de dilemma’s waar we nu en de toekomst voor staan vanuit de landschapmakers. Door samen te kiezen voor bepaalde ruimtelijke oplossingen, geven we vorm aan een gemeenschappelijk toekomstbeeld voor de Zuidwestelijke Delta. Tijdens de verschillende workshops duiken we het verleden in, bespreken we hoe de grote opgaven van de Zuidwestelijke Delta landen in specifieke casussen en verdiepen we ons in een aantal van de landschapmakers.

Dilemma's

Dilemma 2030: Zoet of Zout, ingeleid door Jim van Belzen, NIOZ
Droogte is steeds vaker een probleem in de Delta. Door drogere zomers, heftige stortbuien en het constant laag houden van het waterpeil, hebben de akkers en parken het steeds zwaarder. Daarnaast kan er door een stijgende zeespiegel steeds meer verzilting optreden. Hoe kunnen we dit het beste aanpakken?
Dilemma 2050: Hoog of Breed, ingeleid door Leo Adriaanse
Door klimaatverandering en het toenemen van de waterdruk vanuit zee (en vanuit de rivieren) zullen we sommige kunstwerken en Deltawerken moeten herzien. Dit geeft ons de gelegenheid onze visie en strategie opnieuw te bekijken. Hoe gaan we ons land verdedigen?
Dilemma 2100: Zee of Land, ingeleid door Isabel Gerritsma, Deltares
De zeespiegel is al 1 tot 2 meter gestegen aan het eind van deze eeuw. Het behoud van de huidige kustlijn met zandsuppleties wordt steeds kostbaarder door de hoeveelheid zand die ter beschikking is. Hoe zetten we de investeringen van de komende 50 jaar in bij een nog verder stijgende zeespiegel?

Werksessies

In de middag vinden er negen werksessies plaats. Deze tours, workshops, spelsessies en tafelgesprekken geven een platform aan bestaande initiatieven in of over de regio, waarin wordt geëxperimenteerd met een meerstemmige aanpak van regionale vraagstukken. Op de dag zelf kun je kiezen aan welke werksessie je meedoet.

De werksessies 7. Het Pad naar Natuurlijke Oplossingen, 8. Lessen uit het Kennismaken in de Kustzone Zierikzee-Bruinisse en 9. Een Gemeenschap aan Zet. Serieus? vinden plaats in één ruimte met een plenaire inleiding en afronding onder moderatie van Enrike van Wingerden.

Tours

1. Wuiven Dobberen Stampen Struinen, door Randi de Vries, Studio TIJ

We gaan bewegen van bovenkamer naar onderbuik en spelen met vertraging en versnelling van de tijd om andere perspectieven van landschapmakers te ontsluiten. In de huidige maatschappij maken we plannen en beleid veelal vanuit rationele denkkracht. Tijdens deze werksessie raadplegen we eerst en vooral onze lichamelijke wijsheid, waarmee we zo goed in de huid van anderen kunnen kruipen, om ons in te leven en om een ander besef van plek en tijd te verkrijgen. Daarna gaan we een ontwerpende dialoog met elkaar aan, waarbij we niet vanuit aannames, maar juist vanuit onze zintuiglijke ervaringen kunnen starten.

2. Perpetuum Mobile van het Veranderende Landschap, door Walter Jonkers, Geopark Schelde Delta

Een landschap is per definitie een momentopname in een voortdurende cirkelbeweging van afzetting, opheffing, erosie, daling, sedimentatie, etc. Dit gaat ook voortdurend gepaard met zeespiegelverandering en klimaatverandering. Sinds een paar duizend jaar doet de mens haar invloed gelden en veroorzaakt rimpelingen in deze cyclus. Rimpelingen met grote impact. Laten we een tijdreis maken in de Schelde Delta en even loskomen van de landschappelijke momentopname van het nu. Zijn we bereid de inzichten van deze tijdreis mee te nemen naar de toekomst?

3. Stille Getuigen, door René de Landmeter, Watersnoodmuseum

Het Watersnoodmuseum neemt je mee op een zoektocht naar de niet-menselijke perspectieven op overstromingen en waterwerken. Onze geschiedenis is een menselijke geschiedenis. Maar wat is de kijk van niet-mensen, van de stille getuigen op bepaalde gebeurtenissen? In deze werksessie kijken we aan de hand van verhalen met een andere bril naar het verleden. Deze ervaringen leggen we vervolgens op creatieve wijze vast om zo ook te zien of er lessen voor de toekomst verborgen liggen.

Workshops

4. De Langste Oorlog Ooit, door Tjesse Riemersma

Geen oorlog in de geschiedenis heeft zo lang geduurd als die tussen Nederland en de zee. Althans, dat moeten we concluderen als we meegaan in het dominante verhaal dat de relatie tussen ons en het zoute water zich het best laat vangen als een strijd tussen de koninklijke leeuw en de waterwolf. Eeuwenlang woedde er zogezegd een stroperige loopgravenoorlog waarin Nederland met dijken, dammen en veel verliezen langzaamaan land op de zee veroverde. In deze workshop staan we stil bij deze veelgebruikte uitspraak: ‘de strijd met de zee’. We onderzoeken de mogelijkheden voor een andere taal.

5. Delta Holobiont, door Wouter Engelbart & Johanna Weggelaar, Platform DIS

Platform DIS problematiseert in deze workshop het idee van het ‘individu’ en introduceert het concept van de holobiont. We zijn meervoudige organismen, sterk verstrengeld met andere levende organismen en radicaal afhankelijk van het landschap rondom ons. De protagonist (zoals de boer, het wier, het rif, …) wordt radicaal (van wortel) meerstemmig: holobiont. We zoomen in op het samenleven van deze holobiont met al zijn/haar/hen/… symbionten en waarvan de holobiont afhankelijk is. Daarmee maken we de holobiont invoelbaar, stemmen we af op de levenscondities van de Delta en brengen we wederzijdse afhankelijkheden in beeld.

Spelsessie

6. Water Values Serious Game, door Matteo D’Agostino, Technische Universiteit Delft

Have you ever built a dam in a small river or stream? By adding or taking away just one stone, you change the entire flow of the water. In essence, the same happens when you manage water on a large scale. Everything you change has the potential to make an impact – good or bad. In the game Water Values, you get to play with water. Together with your team, you will experience what it’s like to create a landscape over a period of 100 years. Representing economic, cultural and technological values, each team tries to safeguard both the interest of the common good and their own values and interests

Tafelgesprekken

7. Lessen uit het Kennismaken in de Kustzone Zierikzee-Bruinisse, door Philip Drontmann, Kennis Community Oosterschelde

We zijn allemaal buren. Maar hoe vaak spreken we elkaar? Wat weten we van elkaar? Zijn onze beelden terecht? We realiseren het ons misschien niet elke dag, maar we hebben meer gemeen dan we verschillen. Alles hangt met elkaar samen. Een leefbare omgeving, nu en in de toekomst, dat bindt ons mensen, dieren en planten. Maatschappelijke uitdagingen stellen ons op de proef. Wat kunnen we morgen doen? Een stap naar buiten zetten! De Kennis Community Oosterschelde zet in op gebiedscoalities met mede-eigenaarschap. Een van de gebiedscoalities opereert in de kustzone Zierikzee-Bruinisse, nodigt uit voor gesprek en wederzijds inzicht, bouwt aan nieuwe kennis, schept ruimte voor verbeelding en oplossingen. Makkelijker gezegd dan gedaan! In dit tafelgesprek bespreken we graag praktijkervaringen, dilemma’s en trekken we lessen voor morgen. Naar buiten!

8. Het Pad naar Natuurlijke Oplossingen, door Bas Roels, Wereld Natuur Fonds

De uitdagingen waar we in Nederland met klimaatverandering en ons bodem- en waterbeheer voor staan, pakken we het beste aan met maatregelen die vanuit een ecosysteembenadering komen. Dat vraagt wel grote besluiten en keuzes op systeemniveau. Hoe zorgen we dat we die gaan maken? We gaan in gesprek over de stelling dat natuurlijke oplossingen de beste optie zijn en hoe het WWF dat voor de Zuidwestelijke Delta voor zich ziet, onder andere aan de hand van het vorig jaar gepubliceerde Toekomstperspectief Rijn Maasmonding. En we gaan in gesprek over het pad naar daadwerkelijke besluitvorming en maatregelen: hoe kunnen we tot systemische keuzes komen?

9. Een Gemeenschap aan Zet. Serieus? Door Martine Verweij / Green Bridges

Op Schouwen-Duiveland hebben diverse mensen uit de gemeenschap het initiatief genomen om met elkaar de vraag te verkennen: hoe houden we Schouwen-Duiveland leefbaar voor huidige en toekomstige generaties? Maar liefst 70 mensen, vanuit negen perspectieven – recreatie, voedsel, jongeren, sociale basis en ouderen, ecologische grenzen, leefomgeving en cultuur & erfgoed – verkenden deze vraag met elkaar in het dorpshuis van Noordwelle. Wat is de betekenis van zo’n proces dat uit een gemeenschap zelf ontstaat? Ook voor meer formele landschaps- of ruimtelijke processen, waar betrokkenheid van de gemeenschap vaak meer dan gewenst zou zijn? Waar zitten de verschillen en wat valt daarvan te leren?

Locatie

Watersnoodmuseum
Weg van de Buitenlandse Pers 3
4305 RJ Ouwerkerk

Plan je route

Het is niet meer mogelijk om je aan te melden voor het Landschapmakerscongres Zuidwestelijke Delta.

Meer informatie

Meer informatie over het Landschapmakerscongres vind je op deze pagina’s of op landschapmakerscongres.nl. Zodra we meer informatie hebben over de workshops, voegen we die informatie toe. Op de dag zelf kun je kiezen aan welke werksessie je meedoet. Heb je een vraag? Mail die dan naar secretariaat@zwdelta.nl.