Zeeland is omringd door zout water. Door klimaatverandering stijgt de zeespiegel en verandert de verhouding tussen neerslag en verdamping. Op termijn kan hierdoor de vraag naar zoet water groter worden, terwijl verzilting op de loer ligt. Ben de Reu, gedeputeerde van Provincie Zeeland vertelt: ‘Wij willen agrariërs, natuurbeschermers en kustbeheerders inzicht geven in de ondergrondse watersituatie. Daarom lieten wij onderzoek uitvoeren naar de zoet-zoutverhouding in het Zeeuwse grondwater. De resultaten zijn te bekijken op de websites van Provincie Zeeland en waterschap Scheldestromen. Op de kaart kunnen bezoekers in een oogopslag zien waar bijvoorbeeld het zoete water in natuurlijke ondergrondse reservoirs ligt opgeslagen. Deze kennis zal ook worden benut voor een actualisatie van de regelgeving over grondwateronttrekkingen.’
Bewuste keuzes maken
‘Agrariërs in deze zilte omgeving zijn voor hun zoetwatervoorziening aangewezen op regenwater’, vervolgt Ben de Reu. ‘Dit regenwater wordt normaal gesproken snel afgevoerd naar de zee. Bij een toenemende vraag naar zoet water is het slimmer om het regenwater tijdelijk op te slaan in de ondergrond en eruit te halen wanneer hieraan behoefte is. Nu er inzicht is in de zoet-zoutverdeling in het grondwater, kunnen agrariërs bewuste keuzes maken in hun gewaskeuze en wateropslag.’ Naast dit voordeel geven de resultaten een goede referentie als door ingrepen in de ondergrond een wijziging van de zoutverdeling plaatsvindt. Bijvoorbeeld bij de natuurontwikkelingen rond de Westerschelde, het dynamisch kustbeheer bij de Kop van Schouwen en de verzilting van het Volkerak-Zoommeer. Vanwege dit laatste project is ook een klein deel van West-Brabant en Zuid-Holland meegenomen in het onderzoek.
Vanuit de lucht
Deltares, TNO en BGR (Duitse Geologische Dienst) voerden in 2014 en 2015 de zoet-zoutmetingen door heel Zeeland uit. Dat deden ze op een bijzondere manier. Een helikopter vloog met een sigaarvormig meetinstrument 40 meter boven de grond over de provincie heen. Om de vier meter verrichtte de apparatuur een meting door radiogolven door de bodem te sturen. Aan de hand van de teruggekaatste signalen konden de onderzoekers iets zeggen over de geleidbaarheid van de ondergrond en, na correctie voor de samenstelling van de ondergrond, of het grondwater zoet, zout of brak is. In gebieden met een hoge weerstand kon tot wel 160 meter diepte gemeten worden. Op deze manier is het zoutgehalte van het Zeeuwse grondwater in kaart gebracht op basis van meer dan twee miljoen meetpunten.
Van grote waarde
Niet eerder werd zo’n grote zoet-zoutkartering uitgevoerd als deze in Zeeland. Ben de Reu: ‘Het grootscheepse onderzoek naar watervoorraden laat precies zien waar en hoe diep er zoet grondwater in de bodem zit. Die kennis biedt handelingsperspectief voor agrariërs, kustbeheerders en natuurbeheerders in Zeeland. Als dit positief uitpakt, kan het ook in andere Nederlandse kustgebieden en delta’s wereldwijd worden toegepast om een bijdrage te leveren de zoetwatervoorraden te beschermen en te vergroten. Deze informatie kan bijdragen ons wendbaarder te maken tegen zeespiegelstijging en verzilting.’
Informatiedag Proeftuin Zoet Water
Tijdens de informatiedag over de Proeftuin Zoet Water op 15 juni 2017 vertelt Esther van Baaren (kennisinstituut Deltares) over het uitgevoerde onderzoek, de resultaten en hoe deze nieuw verkregen informatie gebruikt kan worden. Naast dit project passeren nog tal van onderwerpen de revue. Kon u niet aanwezig zijn? Niet getreurd! In de volgende nieuwsbrief blikken we terug op dit evenement.
