De Dialoogdag vond plaats in Het Vijfde Caisson bij het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk en is een tweede initiatief van de KennisCommunity Oosterschelde. Tijdens deze dag stonden de praktische gevolgen op de leefbaarheid aan de Oosterschelde en haar gebruikers centraal. Hoe hoog komt de zee? Welke extreme weersituaties zijn te verwachten? Wat betekent de watertemperatuurstijging? Experts uit de KennisCommunity gingen samen met ondernemers en burgers op zoek naar inzichten én oplossingen.
Mens en water moeten samen optrekken
Rotmans was de keynote speaker op de Dialoogdag en is al meer dan dertig jaar een autoriteit op het gebied van klimaat en transitie. Wat hem betreft is de uitdaging nu groter dan na de Ramp van ’53. ‘Nu is het geen klassieke strijd tegen de zee, maar moeten mens en water samen optrekken. Dat vraagt een andere manier van denken. Laten we hier de provincie worden waar heel de wereld naar kijkt.’
Vraagstukken rondom verzilting en zoetwatervoorziening dienen zich al aan
Volgens Margot Ribbering, oud-weervrouw en tegenwoordig ambassadeur van weer, klimaat en duurzaamheid, zijn de droge zomers van 2018 en 2019 een voorproefje van wat komen gaat. Langere periodes van warmte en droogte, maar ook intense natte periodes zullen elkaar afwisselen. Vooral in het voor- en najaar. In Zeeland dienen vraagstukken van verzilting en zoetwatervoorziening zich daardoor nu al aan.
Oosterscheldekering tot 2050 opgewassen tegen klimaat
Eric van Zanten van Rijkswaterstaat nam zijn toehoorders mee in het beheer van de Stormvloedkering. Die zal bij een stijging van één meter al zo’n vijftig keer per jaar sluiten. Rijkswaterstaat verkent de mogelijkheden van een ander sluitingsregime. Zonder nieuw regime zou bijvoorbeeld alleen al het havenplateau van Bruinisse jaarlijks vijftig keer onderlopen. De kering is tot 2050 opgewassen tegen het veranderende klimaat. Overigens wordt daar momenteel nog steeds aan gerekend.
Belang natuur voor geluk
Als twee uur per week in de natuur al voldoende is om gelukkig te zijn, is het een sombere constatering dat 75 procent van de Nederlanders dat niet doet. Frans van Zijderveld van Natuurmonumenten waakt over het belang van de natuur in de discussie over een nieuw Deltabeheer. De Oosterschelde is voor vissen en vogels vanuit alle windrichtingen van fors belang.
Recreatiesector ervaart effecten klimaatverandering al
Marieke Braber-Schot is recreatieondernemer en wordt naar alle waarschijnlijkheid de nieuwe voorzitter van de Recron. Klimaatverandering staat nog niet bovenaan het lijstje bij recreatieondernemers. En dat terwijl de effecten er al wel zijn. Zo had ze bijvoorbeeld afgelopen zomer te maken met een barbecue-verbod op haar camping. Er was waterschaarste door de aanhoudende droogte en vervolgens zette hevige regenval het kampeerterrein blank.
Temperatuurstijging vraag maatregelen mosselsector
De zeespiegelstijging lijkt de mosselsector niet direct te raken, volgens Addy Risseeuw van Producentenorganisatie mosselcultuur: ‘Mosselen liggen er niet wakker van als er zes of zeven meter water boven ze is. Maar temperatuurstijging is een ander verhaal. Het trekt andere organismes die een bedreiging voor de mossel en de oester kunnen zijn.’ Wat Risseeuw betreft is zijn sector al wel geholpen als er naar betere percelen in de Oosterschelde kan worden uitgeweken.
Kwaliteit van leven staat onder druk: Oosterschelde moet open blijven
Bas Roels van het Wereld Natuur Fonds (WNF) constateert dat de relatie tussen mens en natuur steeds verder onder druk staat. Roels is van mening dat de kering open moet blijven. ‘Sluiting is geen optie. Dubbele dijken en ophogen van het land door sedimentatie dragen bij aan de oplossing. In cycli van 100 jaar wisselen de functies van grote delen van het land. Dat vraagt om het loslaten van de eigendomsgedachte. Tegelijkertijd wonen er momenteel zo’n miljard mensen in de veertig grootste Delta’s van de wereld.’ Een enorme uitdaging wat Roels betreft.
Op een positieve manier kijken naar klimaatverandering
Tenslotte werd een appèl gedaan op de wethouders Cees van den Bos van Schouwen-Duiveland en Pim Schenkelaars van Noord-Beveland om het onderwerp op de bestuurlijke agenda te houden. Zij hebben ook de nadrukkelijke wens om vooral gezamenlijk naar deze opgave te kijken. ‘Het is een opgave die ons allen aangaat en in samenwerking liggen kansen.’ Naast de oproep tot actie was dit een tweede belangrijke boodschap tijdens de Dialoogdag.
Samen met studenten oplossingen onderzoeken
Philip Drontmann, coördinator van de KennisCommunity Oosterschelde en medeorganisator van de Dialoogdag, is heel tevreden met de uitkomsten. ‘Er is goed naar elkaar geluisterd en we hebben veel ideeën en vernieuwende denkrichtingen opgehaald. In 2020 worden de oplossingen door studenten van verschillende universiteiten zoals de TU Delft, Wageningen Universiteit, Universiteit Utrecht en hogescholen van Rotterdam en Zeeland nader uitgewerkt en onderzocht. De studenten werken samen in een multidisciplinair onderzoeksproject aan de uitdaging: “Hoe kunnen we een adaptief landschap ontwikkelen dat op korte termijn waarde biedt aan natuur, recreatie, aquacultuur, innovatieve vormen van landbouw en wonen en op de langere termijn voldoende waterveiligheid?” De kustzones van Schouwen-Duiveland en Noord-Beveland dienen hierbij als praktijkvoorbeeld. Peter van Veelen van Buro Waterfront zorgt als ontwerpend onderzoeker voor de begeleiding. Met elkaar hebben we het besef dat de Oosterschelde een uniek gebied is. Het is alle moeite waard om vroegtijdig met elkaar na te denken over hoe we het hier nog beter en mooier kunnen maken.’
